Vroeger, rond 1530, waren eendenkooien en kooikers heel normaal in Nederland. Wilde eenden werden gevangen voor de consumptie. De eendenkooi was voor een boer toen een gemakkelijke en leuke manier om iets bij te verdienen, omdat eenden toen hoog geprijsd waren. Na de tweede wereldoorlog was er een omslag. Aan het boerenbedrijf werd veel meer verdiend dan aan het eenden vangen en het was de moeite niet meer waard om het vol te houden.
Waarvoor dient een eendenkooi
Een eendenkooi grenst aan een waterplas, waaromheen bosjes liggen. De plas is speciaal ingericht met een aantal vangpijpen waarin wilde eenden werden en worden gevangen. Vroeger werden wilde eenden gevangen voor de consumptie. Nu worden wilde eenden gevangen om ze te temmen en te kunnen houden in gevangenschap. Er zijn nog maar een paar eendenkooien in Nederland die ook daadwerkelijk in gebruik zijn. Zoals de eendenkooien van natuurmonumenten. De meeste eenden die worden gevangen, worden tam gemaakt en gebruikt voor onderzoeken.
Ook worden eendenkooien vaak ingezet om de wilde eenden te kunnen ringen, zo kan de eendentrek gemeten worden. Om wilde eenden de vangpijp in te lokken, maakt de kooiker gebruik van een paar tamme eenden, voer en een lokhondje. Het hondje loopt tussen de rietschermen door, voor de tamme eenden uit. Omdat eenden nieuwsgierig zijn van nature, volgen de wilde eenden na een tijdje ook. Doordat de gevangen wilde eenden een tijdje in de eendenkooi blijven, wennen ze aan hun omgeving wat stress voorkomt.
De kooiker
Een kooiker is iemand die een eendenkooi beheert. Daarnaast was hij vaak in het bezit van een boerenbedrijf. Vaak heeft de kooiker een lokhondje en een paar tamme eenden om wilde eenden in de eendenkooi te lokken. De kooiker blijft achter de schermen verborgen en als hij wel aanwezig is gebruikt hij een smeulend turfje om de mensengeur te verbergen. Als de eenden eenmaal in de vangpijp zijn gezwommen, kan de kooiker zich laten zien. Door de schrik komen de eenden in het vanghokje en zitten ze vast. Vaak zijn de plassen met vangkooien aan elkaar verbonden, zo komen de meeste wilde eenden bij elkaar terecht.
Je mag niet zomaar eenden vangen in vangkooien. De eendenkooi moet geregistreerd zijn bij de desbetreffende provincie en de kooiker zelf moet in het bezit zijn van een kooikerakte. Deze krijg je door een opleiding te volgen tot kooiker. Wettelijk gezien mag je dan een eendenkooi in het bezit hebben, maar je mag wilde eenden niet zomaar vangen voor de consumptie.
